ONLINE LEZING WINTERSYMBOLIEK UIT HET RIJKSMUSEUM 22-12-2020 MARISKA DOESBURG.
Vroege 17e eeuw tot late 19e eeuw.
Alleen Rijksmuseum.
Het beroemdste hiervan is WINTERLANDSCHAP MET SCHAATSTERS VAN HENDRICK AVERCAMP.
Voor Aziaten is dit Nederland puur sang, die denken dat het hier een soort Zwitserland is.
Hieronder een zelfportret dat niet te zien in het museum, is in depot.
Zijn bijnaam was stomme van Kampen.
Hendrick was doofstom, broers en zussen ver vooruit QUA school en de fam. verhuisde naar Kampen.
Een ander zintuig werd ontwikkeld zoals vaak en Hendrick kon al snel schrijven en tekenen.
1602 pestepidemie en zijn vader en broer overlijden en een deel erfenis wordt gebruikt voor zijn teken en schilder lessen bij Pieter Breugel de Oude.
Hij pikte er daar de wintergezichten uit.
Typisch Averkamp is een hoge horizon met daarin veel mensen en gebouwen.
Een atmosferische perspectief met naarmate het de horizon nadert meerder blauw tinten.
Hij wordt een veel gevraagd schilder van wintergezichten.
Even nog terug naar het start schilderij.
Averkamp had veel figuurtjes in zijn schilderijen die "zo lijkt het" allemaal van de ijspret genieten.
Maar dat is niet waar, Averkamp heeft veel verschil in zijn figuren b.v. arm en rijk.
De ene rijk gekleed met daarnaast een bedelaar.
Rijk b.v. met struisvogelveren die via de VOC naar Amsterdam kwamen.
Golvend op het ijs of vroege ijshockey en allemaal rond die bedelaar.
Niet iedereen heeft schaatsen alleen de rijken.
Maar niet alle rijken willen schaatsen maar wat meer om bij te kletsen.
Rijken hebben ook een mofje of zelfs een arrenslee.
Hieronder wat uitvergrotingen.
Op de foto hier meteen rechts onder is goed de bedelaar te zien.
Ze konden in die tijd niet op het ijs schilderen ter plekke dus.
Te koud, het materiaal liet het niet toe maar dat werd ook beter met de komst van de tubes.
Ze maakten dus een schets en werkten dat thuis verder uit.
Hieronder een ingekleurde pentekening.
Volgende schilderij is IJSVERMAAK 1620
Midden: rug met man met een gong? Ik weet niet wat hij op zijn rug heeft, kan mijn eigen tekst niet lezen.
Rechts daar boven een bedelaar.
Op de achtergrond ligt Kampen.
Er zijn tenten maar geen leger tenten ook in die tijd KOEK EN ZOPIE.
Ook aanwezig een arrenslee en een vrouw met een maskertje voor de mooiigheid en ter bescherming.
Tegen wat??
Het volgende schilderij is winter van Jan van Goyen.
Averkamp had weinig leerlingen dat is moeilijk als je doofstom bent maar hij had wel navolgers en van Goyen was er daar een van.
En de grootste.
Van Goyen verdiende veel als makelaar en tulpenhandelaar.
Zijn schilderijen waren trendy in Italië.
Italianen vonden het mooi.
Er in ook een zomer schilderij van hem.
KENMERKEND voor zijn schilderijen:
-Kleuren bruin-grijs.
-Eikenboom
-Ruïne van een oud kasteel beide zou typisch Nederlands zijn.
-Er wordt geschaatst maar zonder verder een sneeuwvlok.
JACOB VAN RUYSDAEL
Zoon van een lijstenmaker.
De wolken partijen zijn typisch Ruysdael met licht links boven.
Met maar enkele mensen die niet schaatsen en ook geen koek en zopie.
Meer winter voor de gewone mens.
De temperatuur was toen 2 graden lager en mensen konden over het IJsselmeer lopen dus ook over kleinere plassen en waterwegen.
Lijkt voor mij of Ruysdael dit met zijn schilderij wil zeggen.
De mensen werken.
CAESAR VAN EVERDINGEN 1650
Deze schilder schilderde voornamelijk seizoenen.
Deed dat in portretten, de lente was een mooie vrouw, de zomer en de herfst een wat oudere vrouw en de winter was een oudere man met een zandloper.
Zijn handen warmend aan kooltjes is een mogelijk stoofje.
Ook winter als vrouw een mooie vrouw.
Deze vrouw kan mogelijk de vrouw zijn van van Everdingen.
KENMERKEN:
- Donkere achtergrond.
- Rijk gekleed, parels en hermelijn.
- warmen handen aan kooltjes.
- Schilderijen zijn droevig.
- Geen warme doeken pakken vlam bij de kooltjes.
Schilderijen vreemd en verontrustend.
Het echtpaar had geen kinderen en waren streng gereformeerd.
Vreemd is dat op het schilderij wel een doek boven de kooltjes aanwezig is.
WILLEM SCHELLINKS.
Hij schilderde graag het land van het gouden licht Italië.
Niet zo'n bekende schilder in Nederland.
Het schilderij STADSWAL IN DE WINTER is een zeldzaam winterschilderij uit Italië.
Het was moeilijk om in Italië te komen dus niet veel schilderijen.
Op het schilderij midden links een kookoven waar ze brandstof maakten voor de winter.
Moeilijk te zien maar volgens de les stond hij daar maar heel klein.
JACOB ERNST 1805
Hij schilderde de eerste schaatswedstijd voor vrouwen, heel belangrijk want er werd een gouden oorijzer verloot.
Daar moest een boer 2 jaar voor werken.
Er werd wel schande van gesproken want blote onderarmen dat kon echt niet.
Alhoewel dat op het schilderij moeilijk te zien is.
NICOLAAS BAUER 1809
Hij schilderde de 2e wedstrijd voor vrouwen waar ook een gouden oorijzer werd verloot.